فرزندخواندگی مزایا و معایب آن برای کودک و سرپرست

سالهاست که خانواده ها با فرزند خواندگی گسترش یافته اند. در سالهای اخیر روانپزشکان به بررسی چگونگی سپری شدن زندگی در کودکان فرزندخوانده و خانواده هایی که کودکی را به سرپرستی گرفته اند، پرداخته اند.
مطالعات به بررسی ژنتیکی و محیط های والد فرزندی قبل و بعد از فرزندخواندگی و تاثیر آن بر نمو کودکان فرزندخوانده شده پرداخته اند تا به کودکان در سازگار شدن و زندگی در خانه جدید کمک کنند و بفهمند که چرا بعضی مواقع مشکلاتی بوجود می آیند. متخصصان سلامت روان به تجربه های بعد از فرزندخواندگی، طرز فکر والدین جدید و سازگاری با خواهر برادرها علاقمند بوده اند و با بررسی آنها معمولا با چالش های احساسی منحصر به فردی مواجه شده اند. در ادامه این مطب به چالش ها و فرصت های پیش رو برای خانواده هایی می پردازیم که دوست دارند، فرزندانی داشته باشند و فرزندانی که دوست دارند محیط امن خانوادگی را تجربه کنند.
سالهاست که خانواده ها با فرزند خواندگی گسترش یافته اند. در سالهای اخیر روانپزشکان به بررسی چگونگی سپری شدن زندگی در کودکان فرزندخوانده و خانواده هایی که کودکی را به سرپرستی گرفته اند، پرداخته اند. مطالعات به بررسی ژنتیکی و محیط های والد فرزندی قبل و بعد از فرزندخواندگی و تاثیر آن بر نمو کودکان فرزندخوانده شده پرداخته اند تا به کودکان در سازگار شدن و زندگی در خانه جدید کمک کنند و بفهمند که چرا بعضی مواقع مشکلاتی بوجود می آیند. متخصصان سلامت روان به تجربه های بعد از فرزندخواندگی، طرز فکر والدین جدید و سازگاری با خواهر برادرها علاقمند بوده اند و با بررسی آنها معمولا با چالش های احساسی منحصر به فردی مواجه شده اند. در ادامه این مطب به چالش ها و فرصت های پیش رو برای خانواده هایی می پردازیم که دوست دارند، فرزندانی داشته باشند و فرزندانی که دوست دارند محیط امن خانوادگی را تجربه کنند.

تاثیرات روانی فرزندخواندگی چیست؟

فرزندخوانده ها در پاسخ های روانی خود تفاوت زیادی دارند. اکثر آنها به دنبال سوالاتی در مورد دلایل احساس گم شدن یا یافتن هویت خود هستند، در حالیکه عده ای با تجربه های آسیب زا دست و پنجه نرم می کنند. علی رغم همه این موارد عده زیادی از فرزندخوانده ها هم به خوبی با این شرایط کنار می آیند و خوشحال زندگی می کنند. برخی از فرزندخوانده ها با اختلالات روانی، چالش های رفتاری، احساس عدم تعلق دست و پنجه نرم می کنند که این بر حالات روانی شان تاثیر دارد.

فرزند خواندگی برای کودکان خوب است یا بد؟

فرزندخواندگی نسخه ای نیست که برای همه افراد یکسان باشد. بعضی از فرزندخوانده ها احساس حمایت شدن و پرورش یافتن توسط خانواده را دارند، برخی احساس می کنند که در جای نامناسبی هستند و احساس ترک شدن، اندوه و گناه دارند. فرزندخواندگی مدتها به صورت سیاه و سفید بررسی شده است، اخیرا بحث های ظریف تر و دقیق تری با بررسی داستان بزرگسالان فرزندخوانده شروع شده و نشان داده اند که فرزندخواندگی نه لزوما خوب است و نه لزوما بد.

سندروم فرزندخواندگی چیست؟

سندروم فرزندخواندگی عبارت مبهم و بحث برانگیزی است که برای توصیف چالش های احساسی و رفتاری تجربه شده بوسیله کودکان فرزندخوانده به کار برده می شود. این سندروم شامل موضوعات ارتباطی و وابستگی و رفتارهای مشکل زایی مانند دفاع و خشونت است. این سندروم در کتابچه DSM (راهنمای تشخیصی اختلالات روانی) وارد نشده است و در نتیجه یک اختلال معتبر در نظر گرفته نمی شود.

فرزندخوانده ها در مورد فرزندخواندگی چه احساسی دارند؟

فرزندخوانده ها احساسات متفاوتی در مورد فرزندخواندگی خود دارند. بسیاری ارتباط نزدیکی با خانواده ای که آنها را به فرزندخواندگی پذیرفته است، دارند و احساس تعلق به آن خانواده می کنند. بسیاری به چالش های هویتی یا احساس ترک شدن دست و پنجه نرم می کنند. برخی از کودکان فرزندخوانده دیدگاه های منفی در مورد فرزندخواندگی دارند، تعداد محدودی مدافع فرزندخواندگی هستند.

بررسی مسیر فرزندخواندگی و تجارب آن

برخی از کودکان فرزندخوانده ممکن است مشکلات فیزیولوژیک، عصبی، اجتماعی، رفتاری را تجربه کنند که خاص موقعیت آنهاست. این مشکلات بالقوه که در هر سنی بروز می کنند، شامل موضوعات ارتباطی و دلبستگی، تاخیر ادراکی، ADHD، سرپیچی و موضوعات مربوط به تشکیل هویت است. این مشکلات می تواند در اثر جدایی از والد تنی، تروما، بدنامی، تغییرات فرهنگی، مسائل محیطی مانند سوء تغذیه یا آلودگی با سرب، سابقه خانوادگی الکلیسم و اعتیاد به مواد مخدر باشد. چون همیشه امکان بدست آوردن سابقه پزشکی کودک فرزندخوانده وجود ندارد، امکان بروز مشکلات سلامتی نادیده وجود دارد.

اثرات منفی و محتمل فرزندخواندگی چیست؟

ممکن است کودکان فرزندخوانده احساس طرد شدگی از خانواده اصلی خود را داشته باشند، یا با خانواده ای که آنها را به فرزندخواندگی گرفته است، متناسب نباشند. فرزندخوانده ها بویژه کسانی که در سنین بالا به فرزندخواندگی گرفته شده اند، ممکن است در معرض تروما قرار گرفته باشند، برای سازگار شدن با خانواده ای که او را به فرزندخواندگی گرفته، تلاش بیش از حد کرده باشند یا چالش های احساسی و رفتاری داشته باشند.

آیا احتمال مشکلات سلامت روان در کودکان فرزندخوانده وجود دارد؟

شواهد نشان داده است که فرزندخوانده ها در محدوده طبیعی سازگاری رفتاری و احساسی هستند. احتمال تشخیص اختلالات سلامت روان مانند افسردگی، ADHD و اعتیاد در فرزندخوانده ها بیشتر از غیرفرزندخوانده ها بوده است. علل اصلی این تفاوت باید در مطالعات بیشتر مشخص گردد.

چرا فرزندخوانده من مشکلات رفتاری دارد؟

مشخص کردن علت رفتارهای مشکل زا همیشه ممکن نیست. برخی از فرزندخوانده ها در ابتدای زندگی غفلت یا سوء استفاده را تجربه کرده اند، برخی دیگر در مورد هویت خود گیج اند و در نتیجه واکنش های خاص نشان می دهند. باید بگوییم که بسیاری از بچه های غیر فرزندخوانده هم رفتار نامناسب دارند، پس رفتارهای چالش برانگیز به فرزندخواندگی ربطی ندارد.

چه زمانی به کودکم بگویم که فرزندخوانده است؟

قبلا فرزندخواندگی به صورت راز نگه داشته می شد، امروزه بسیاری از متخصصان توصیه می کنند که از لحظه ورود کودک فرزندخوانده به خانه این موضوع را با او مطرح کنید. تعریف کردن داستان فرزندخواندگی کودک به روشی مثبت و متناسب با سنش و دادن پاسخ صادقانه به سوالاتی که می پرسد، کلید اصلی کمک به کودک برای سپری کردن احساسات منفی و ایجاد اعتماد در خانواده است.

چالش های فرزندخواندگی از نژادی دیگر چیست؟

نژاد شاخص بصری مشخصی برای نشان دادن فرزندخواندگی کودک است. فرزندخوانده های بین نژادی ممکن است احساس کنند متناسب نیستند، ممکن است احساس نژادپرستی و خشونت های جزئی از جامعه ای که در آن به فرزندخواندگی گرفته شده اند، کنند. ممکن است احساس عدم ارتباط با گروه نژادی یا قومی داشته باشند، قادر به صحبت کردن در مورد نژاد با والدین شان نباشند، این مسائل باعث چالش های هویتی می شود.

آیا والدین فرزندخوانده ها باید در مورد نژاد با کودکان صحبت کنند؟

بله. والدین بخصوص والدین سفیدپوست باید صحبت هایی در مورد نژاد داشته باشند. اجتناب از صحبت کردن در مورد تفاوت نژادی ممکن است مشکلاتی را برای کودک بوجود آورد. در برخی موارد فرزندخواندگی بین نژادی کودکان می گویند والدین از صحبت در مورد نژاد او امتناع می کنند یا روش بی توجهی به رنگ پوست را در پیش می گیرند و این باعث شرمندگی کودک از زمینه نژادی اش و احساس گیجی او می شود.

من کودک بزرگتری را به فرزندخواندگی گرفته ام، باید برای چه چیزهایی آماده باشم؟

ممکن است کودکان بزرگتر تروما یا غفلت را در سالهای قبل تجربه کرده باشند، در نتیجه به بزرگسالان اعتماد نمی کنند. کودکانی که در چندین خانه به فرزندخواندگی برده شده اند، ترس رها شدن خواهند داشت. کودکان بزرگتر نیازهای خاصی دارند، مثلا ممکن است اختلالات جسمانی یا روانی داشته باشند و یا کانداکت باشند، این موضوع نیاز به مراقبت های خاص را مطرح می سازد، این کودکان نیازمند مراقبت های خاص هستند.

چرا کودک فرزندخوانده من به خانواده دلبسته نمی شود؟

کودکان فرزندخوانده بخصوص آنهایی که در سنین بالا فرزندخوانده شده اند، در ارتباط با خانواده کند عمل می کنند. کودکانی که تروما و ترک شدن را تجربه کرده باشند، به والدین خود بی اعتماد خواهند بود. بسیاری از فرزندخوانده ها در نهایت با خانواده ها پیوند برقرار می کنند ولی در بعضی موارد نیاز به زمان و گاهی کمک متخصصان است. نکته اصلی و مهم ایجاد اعتماد است.

افسردگی بعد از فرزندخواندگی چیست؟

افسردگی بعد از فرزندخواندگی به شروع علائم افسردگی در والدین کمی بعد از پذیرش کودک فرزندخوانده اشاره می کند. این حالت کمی شبیه افسردگی بعد از زایمان است. والدین با سوالاتی در مورد حقانیت خودشان در مورد سرپرستی بچه و نگرانی از احتمال ارتباط نگرفتن با کودک درگیر می شوند، این احساسات در ایجاد علائمی مانند غمگینی، رخوت، بی خوابی و احساس گناه نقش خواهند داشت.

چرا فرزندخواندگی با انگ همراه است؟

فرزندخواندگی موضوع پیچیده ای است که مورد سوء تفاهم، افسانه سازی و انگ واقع می شود. روایت های والدینی که سرپرستی کودکان را قبول کرده اند، برای فرزندخوانده ها و خانواده های اصلی آنها دردناک است. باورهای گسترده در مورد خانواده هایی که سرپرست واقعی نیستند و دوست نداشتن فرزندخوانده ها به اندازه فرزندان واقعی، به والدین واقعی و کودکان آسیب می رساند.

ترجمه و گردآوری: ملیحه زاهدی راد
نظارت و تدوین: دکتر سیروس جهانگیری